Mamografija
Mamografija je neinvanzivna radiološka metoda pregleda koja se koristi kao jedna od dijagnostičkih procedura za otkrivanje patoloških promena u dojkama i imenovana je od strane Svetske zdravstvene organizacije kao dijagnostička metoda za rano otkrivanje raka dojke. Mamografsko snimanje dojki izvode obučeni radiološki tehničari. Pregled podrazumeva rendgensko snimanje mamografom, tokom koga se dojka postavlja između dve ploče, kako bi se pažljivom kompresijom napravili snimci u dve ravni, čiju interpretaciju radi iskusni radiolog.
Primarnu indikaciju za mamografiju može da postavi kliničar, koji radi palpatorni pregled dojki ili radiolog. Klinička mamografija se radi u cilju otkrivanja nejasnih kliničkih nalaza kod pacijentkinja koje imaju simptome. Mamografija za rano otkrivanje raka dojki se radi u cilju otkrivanja klinički okultnih (skrivenih) karcinoma. Skrining mamografija je metoda izbora kod pacijenata koji nemaju simptome, sa ciljem ranog otkrivanja karcinoma dojke kada ga je lakše lečiti i kada postoji najveća verovatnoća izlečenja.
Organizovanim skriningom na rak dojke mamografskim pregledom, obuhvaćene su žene starosti od 50-69 godina života, kao populacija za koju se u organizovanom skriningu dobijaju najbolji rezultati ranog otkrivanja raka dojke. Naime, analiza kretanja obolevanja žena od raka dojke u Evropi, pokazala je trendove porasta kod žena starijih od 50 godina, tako da je uvođenjem organizovanog skrininga u našoj zemlji, prihvaćena evropska preporuka za populaciju žena od 50-69 godine života.
Digitalna mamografija
Šta je digitalna mamografija i u čemu se razlikuje u odnosu na konvencionalnu (film) mamografiju? Osnovna razlika je u načinu detekcije X zračenja. Konvencionalna (analogna, film/folija) mamografija za detekciju X zraka koristi rendgenski film i fluorescentne folije. Za razliku od nje, digitalna mamografija putem hemijskih detektora prevodi X zrake u digitalni signal i čuva ga kao digitalnu sliku koja se dalje može obrađivati. Dakle, osnovna razlika je upravo u kvalitetu slike dobijene digitalnom mamografijom, elektronskom skladištenju i slanju podataka.
Mamografija kao metoda skrininga raka dojke
Mamografija se radi na svake 2 godine nakon 40. godine starosti po indikaciji radiologa. Tokom mamografskog snimanja dojka se postavlja između dve ploče i čvrsto i veoma pažljivo pritiska kako bi se omogućilo snimanje. Pritisak traje vrlo kratko i za većinu žena je bezbolan, mada neke žene mogu osetiti blagu neprijatnost ili kratkotrajan bol prilikom snimanja.
Mamografija kao metoda skriniga raka dojke je međunarodno priznata dijagnostička metoda za rano otkrivanje raka dojke, praćena kontrolom kvaliteta. Doza zračenja kojom je svaki pacijent izložen za vreme snimanja je prihvatljiva. Svetska istraživanja pokazuju da žene mamografskim snimanjem imaju više koristi nego štete. U oko 10% slučajeva je moguće da se karcinom ne prikaže na mamografiji. Zato je neophodno da se kao dopunske metode pregleda redovno rade ultazvučni pregledi dojki kao i redovni palpatorni pregledi dojki.
Kada se radi mamografija?
Mamografiju mogu da rade sve žene nakon 40. godine na osnovu prethodne indikacije od strane kliničara ili radiologa. Mogućnost da mamografija ukaže na karcinom dojke zavisi od gustine tkiva dojke, vrste tumora i iskustva radiologa. Mamogrami će teže otkriti karcinom kod žena kod kojih je dominanatan žlezdani tip dojki. Mamografija se može raditi i kod žena mlađih od 40 godina, ali samo ukoliko postoji klinički osnovana sumnja za postojanje patološkog procesa u dojci. Snimanje se radi od 5. do 15. dana menstrualnog ciklusa (računato od prvog dana menstruacije). Ukoliko žene imaju neredovne menstrualne cikluse ili su u menopauzi, može se raditi bilo kada.
