Epiduralna anestezija
Primena epiduralne anestezije u akušerstvu je uobičajena metoda. Danas se sve veći broj trudnica odlučuje za porođaj u epiduralu iako i dalje postoji mali procenat žena koje se iz straha ne odlučuju za ovu metodu. Epiduralna anestezija je neuroaksijalna tehnika koja pruža različite mogućnosti aplikacije lokalnog anestetika. Epiduralni blok se može izvesti na cervikalnom, torakalnom i lumbalnom nivou. Tehnike epiduralne blokade imaju široku primenu tokom operativnog zahvata, bezbolnog porođaja, postoperative kontrole bola kao i kod terapije hroničnog bola.
Postupak davanja epiduralne anestezije
Sama tehnika se bazira na identifikaciji epiduralnog prostora i aplikaciji lokalnog anestetika u isti čime se postiže blokada senzornog nerva. Aplikacija lokalnog anestetika se postiže putem epiduralnog katetera čiji je jedan kraj u epiduralnom prostoru, a drugi (slobodan kraj) preko koga se vrši aplikacija anestetika se izvede do levog ili desnog ramena pacijenta tako da pacijent sasvim slobodno može da leži na leđima u krevetu.
Aplikacija lokalnog anestetika je različita i podrazumeva pojedinačne doze anestetika u određenim vremenskim intervalima ili pak kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se obezbeđuje kontinuirana analgezija (odsustvo bola).
Identifikacija epiduralnog prostora i plasiranje katetera mogu se izvoditi u sedećem položaju ili u položaju lateralnog dekubitusa (bočni položaj). Sama tehnika zahteva prisustvo iskusnog anesteziologa i anestetičara koji će pomoći pacijentu da se adekvatno pozicionira kako bi sam postupak bio što brži. Prosečno vreme plasiranja katetera je između 15 i 30 min, a zavisi od saradnje pacijenta, kao i od anatomije kičmenog stuba.
Plasiranje epiduralnog katetera nije direktno vezano sa davanjem anestetika. Preporuka je da se kateter plasira ranije, dok se pacijentkinja ugodno oseća i može bez teškoća da zauzme odgovarajući položaj. Davanje anestetika je strogo povezano sa povoljnim akušerskim nalazom, koji omogućava ovu intervenciju. Anesteziolog u konsultaciji sa ginekologom započinje davanje anestetika. Sam tok porođaja prati akušer. Porođaj u epiduralu podrazumeva besprekornu saradnju anesteziologa i ginekologa.
Epidural i kontraindikacije
Sa postizanjem povoljnog akušerskog nalaza započinje se i sa epiduralnom analgezijom. Povoljan akušerski nalaz podrazumeva prisustvo kontrakcija na 3-4 min koje traju do jednog minuta, odgovarajuću dilataciju grlića od 2-3 poprečna prsta ili 3-4 cm kao i spontano prsnuće vodenjaka ili njegovo prokidanje. Nakon deset do petnaest minuta od prve doze anestetika, porodilja počinje da se opušta i da sve slabije oseća bol. Danas se u porodilištima širom Evrope preporučuje kontinuirano davanje anestetika putem pumpe čime se postiže zadovoljavajuća kontrola bola. Ova tehnika se primenjuje i u bolnici MediGroup.
Tokom epiduralne analgezije porodilja ne oseća kontrakcije, ali oseća napone. Pri dobro vođenom porođaju u epiduralu, jedino pravo učestvovanje majke je da dobro koristi napone kako bi novorođenče došlo na svet. Kontinuirana analgezija putem pumpe omogućava bezbedne i bezbolne intervencije akušera nakon završenog porođaja kao što su epiziotomija, ušivanje grlića ili revizija materice.
Vrlo su retke situacije kada je epiduralna analgezija kontraindikovana tokom porođaja. U apsolutne kontraindikacije spada: infekcija na mestu plasiranja katetera, odbijanje pacijenta za ovom vrstom intervencije, koagulopatija ili druga hematološka oboljenja povezana sa produženim vremenima krvarenja, ozbiljna hipovolemija, povišeni intrakranijalni pritisak, stenoza aortnog ili mitralnog ušća kao i alergija na lokalni anestetik. Relativne kontraindikacije su prethodni neurološki deficit, povreda ili operacija kičmenog stuba. Kod pacijentkinja koje su na dugotrajnoj terapiji niskomolekularnim heparinom plasiranje katetera treba odložiti 12-24h od aplikacije poslednje doze leka.
Da li epidural skraćuje porođajno vreme?
Prednost epidurala je da pacijentkinja ne oseća bolove, a druga velika prednost je skraćenje vremena trajanja porođaja odnosno ubrzavanje faze dilatacije (otvaranja), čime se skraćuje samo vreme trajanja porođaja.
Može li skraćen porođajni tok na neki način da naškodi mami ili bebi?
Ako porođaj kraće traje, trauma bebe zbog prolaska kroz porođajni kanal je manja tako da su deca rođena uz pomoć epidurala značajno manje namučena tokom porođaja. Obzirom da je tehnika epiduralne anestezije slepa metoda što znači da nije moguće vizuelno pratiti poziciju katetera u epiduralnom prostoru ona sa sobom nosi i određeni procenat komplikacija.
Najčešće komplikacije epiduralne anestezije
- Hipotenzija ili pad krvnog pritiska je najčešća komplikacija nakon regionalne anestezije. Nastaje zbog smanjenog simpatičkog tonusa i pojačana je kompresijom na venu kavu koja je naročito izražena u trudnoći. Terapija je agresivna i podrazumeva primenu oksigeno terapije, vazoaktivnih lekova i infuzija tečnosti.
- Postduralna punkcijska glavobolja nastaje nakon akcidentalne punkcije dure iglom tokom izvođenja tehnike epidurala. Glavobolja najčešće nastaje 12-72h nakon izvođenja procedure i karakteriše se potiljačnom glavoboljom koja je veoma izražena u stojećem stavu, a prestaje u ležećem položaju. Terapija podrazumeva primenu infuzionih rastvora, ležanje na ravnoj podlozi, upotrebu analgetika koji u sebi sadrže kofein. Simptomi glavobolje prolaze za nekoliko dana, a traju maksimalno do 7 dana od izvođenja procedure.
- Ređe komplikacije podrazumevaju: retenciju urina koja prestaje nakon prestanka dejstva lokalnog anestetika; bol u leđima koji može da traje i nekoliko nedelja nakon izvođenja procedure, a terapija je simptomatska i podrazumeva primenu analgetika; alergijske reakcije na lokalne anestetike.
Porođaj u epiduralu je komforna tehnika kako za pacijentkinje tako i za ceo medicinski tim i najveći procenat žena ima pozitivna iskustva u vezi sa ovom vrstom anestezije.
