Vizuelni evocirani potencijali - VEP

Vizuelni (vidni) evocirani potencijali (VEP) je neurološka procedra, kojom se vrši ispitivanje funkcije vidnog živca i vidnih puteva u mozgu.

Prilikom procedure se koristi poseban računarski program, koji registruje električne potencijale vidnih puteva, izvane svetlosnim stimulusima sa posebnog monitora, koji je povezan sa računarom u kome je instaliran program za VEP.

Kada se zakazuje i zbog čega se obavlja VEP

Pregled treba da indikuju oftalmolog ili neurolog. Indikacije za primenu VEP-a su:

- Oboljenja oka: papillitis (upala početnog dela očnog živca); atrofija papile; amblyopia (slabovidost obično na jednom oku); refrakcione anomalije (kratkovidost, dalekovidost, astigmatizam);

- Oboljenja i lezije očnog živca i očnih puteva (tzv „hijazme“ – raskrsnica optičkih puteva i „tractusa opticusa“): retrobulbarni neuritis, TU hipofize, Leberova atrofija vidnog živca, Dewuicova bolest – „neuromyelitis optica“, arahnitis i sl.

- Oboljenja mozga: MS, Parkinsonizam, Wilsonova bolest, vaskularne lezije, sarkoidoza, leukodistrofija, neurosifilis, encefalopatije metaboličke i toksične i dr.

- Oboljenja KM: nasledne ataksije, funikularna mijeloza, spastične spinalne pareze ALS, Tabes dorsalis i dr.

- Neka oboljenja perifernog nervnog sistema (PNS): neke nasledne neuropatije, Refsumova bolest, Behrov sindrom, tokksične neuropatije (nikotinom, Myambutolom, alkoholne ambliopije).

- Neka neuropsihijatruijskja oboljenja ili poremećaji: foto-refleksna epilepsija, kortikalno slepilo, psihogeno slepilo i sl.

Kako se obavlja VEP

Pre početka snimanja, pacijent mora imati tačno odredjenu oštrinu vida. Ako pacijent ima odredjenu korekciju, za koju koristi naočare ili kontaktna sočiva, snimanje se obavlja sa njima.

Pacijentu se postavljaju površinske elektrode na poglavinu, preko kose u potiljačnom delu glave, gde se i nalazi centar za vid u mozgu. Elektrode obezbedjuju registrovanje potencijala, odnosno odgovora iz mozga, izazvanih svetlosnom stimulacijom oka sa monitora.

Nakon postavljanja ovih elektroda pacijent se postavlja u sedeći položaj, na stolicu sa koje će posmatrati monitor, koji služi kao stimulator. Udaljenost stolice od monitora je tačno odredjena prema karakteristikama svetlosnih stimulusa.

Za ispitivanje funkcije vidnog sistema koriste se dve vrste svetlosnih stimulusa, kojima se podražuju oba oka, najpre jedno a zatim drugo oko.

Najčešće se koriste tzv. strukturisani svetlosni stimulus, po tipu “šahovske table” koji se sastoje od crno belih kvadratatnih polja odredjene veličine, koja se menja u zavisnosti od udaljenosti pacijenta od monitora.

Druga vrsta stimulusa su tzv. fleš stimulusa. Na monitoru se smenjuju taman i osvetljen ceo ekran, kao neka vrsta blica. Ova vrsta stimulusa se retko koristi, samo u slučaju kada se prethodnim stimulusima po tipu “šahovske table” ne dobijaju odgovori.

Kada se pacijent pripremi za ispitivanje, pokrije mu se jedno oko i priveri kako vidi monitor na kome se crno bela polja neprekidno pomeraju. Posebno se proveri kako se vidi centralni kvadratić crvene boje, koji treba da fiksira što bolje može pri ispitivanju.

Kada je provera završena počinje se sa ispitivanjem. Najčešće se primenjuje 100 uzastopnih stimulusa, nakon kojih se registruju odgovori u vidu grafičkih talasa, tipičnih za ovo ispitivanje.

Nalaz se sastoji iz nekoliko talasa različitog oblika, visina (amplituda), polariteta i vremena pojavljivanja od početka stimulacije. To su tzv. latence – vremena kašnjenja odgovora, koje predstavljaju i najvažniji parametar (kriterijum) za procenu normalnosti ili patologije nalaza.

Važne napomene za pacijente

– Pre početka snimanja pacijent mora da ima tačno određenu oštrinu vida
– Pregled se obavlja sa naočarima ili kontaktnim sočivima, ukoliko pacijent koristi korekciju vida
– Vizuelni evocirani potencijali (VEP) je potpuno neinvazivna i bezbedna metoda, bez ikakvog zračenja i eventualnih posledica po pacijenta.
– Potrebno je na pregled doći čiste kose (bez gelova, ulja ili učvršćivača za kosu), zbog boljeg kontakta elektroda koje se postavljaju na glavu
– Pacijent nakon pregleda ne zahteva oporavak.