Biopsija prostate

Biopsija prostate podrazumeva uzimanje isečaka iz prostate, kod sumnje na tumorski proces. Isečak prostate se zatim šalje na patohistološku analizu.

Prostata je žlezdano-mišićni organ kod muškaraca, oblika i veličine kestena (naziva se još i kestenjača). Smeštena je ispod dna mokraćne bešike, oko početnog dela uretre. Proizvodi sekret (luči ga u uretru), koji čini deo semene tečnosti i ima ulogu pri oplodnji jajne 

Kada se zakazuje i zbog čega se obavlja biopsija prostate

Lekar specijalista urologije indikuje biopsiju prostate kod: 

- Sumnji na postojanje karcinoma prostate

- Ako PSA test (prostata specifičan antigen) pokazuje više vrednosti od normalnih za određene godine

- Ako tokom digitorektalnog pregleda pronađe kvržice ili druge abnormalnosti prostate

- Ako je prethodna biopsija pokazala prisustvo abnormalnih ćelija iako nisu bile kancerogene

- Ako je pacijent imao prethodnu biopsiju sa normalnim nalazom, ali su vrednosti PSA i dalje povišene

- Kod sumnje na adenom prostate (benigna hiperplazija prostate)

- Kod hroničnog prostatitisa zbog diferencijalne dijagnoze sa karcinomom (tvrda prostata kod hroničnog prostatitisa upućuje sumnju na karcinom prostate)

Biopsija prostate se može uraditi na nekoliko načina:

- Transrektalna metoda (najčešća): uzimanje isečaka iz prostate transrektalnim putem, navođeno ultrazvučnom sondom,

- Perinealna metoda: ubacivanje igle kroz područje kože između skrotuma i anusa,

- Transuretralna metoda (TUR prostate): uz pomoć cistoskopa, fleksibilne cevi koja na vrhu ima kameru, koji se uvodi u mokraćnu cev kroz koju se bez hiruškog reza vade delovi prostate, u opštoj anesteziji.

Transrektalna metoda

Transrektalna metoda je najčešće korišćena metoda biopsije prostate danas. 

Transrektalna biopsija prostate se izvodi tako što pacijent leži na stolu za pregled, na boku sa kolenima podignutim prema grudima.

Primenom injekcije lokalnog anestetika postiže se utrnulost područja oko prostate i smanjuje se nelagodnost. 

Nakon čišćenja područja i nanošenja gela, lekar stavlja ultrazuvučnu sondu u rektum. 

Transrektalni ultrazvuk koristi zvučne talase za stvaranje slike prostate. Slike prostate se pojavljuju na ekranu i služe lekaru za usmeravanje igle za biopsiju ka području prostate koje je najidealnije za uzimanje uzoraka tkiva. Nekada i prethodne dijagnostičke procedure, kao što je MR olakšavaju lokalizaciju promena.

Lekar stavlja iglu pored sonde u rektum i kroz njegov zid ubacuje u prostatu. 

Obično se uzimaju 10 do 12 malih komada tkiva iz različitih uzoraka tkiva. Biopsija traje oko 20 minuta. Nakon biopsije lekar može zahtevati da pacijent urinira pre nego što ode kući, jer nekada biopsija može dovesti do otoka prostate.

Transperinealna biopsija

Transperinealna biopsija prostate podrazumeva ubacivanje igle kroz područje kože između anusa i skrotuma (transperinealna biopsija). Mali rez se pravi u predelu kože (perineuma) kroz koji se ubacuje igla za biopsiju u prostatu i uzimaju uzorci tkiva. 

Intervencija se može izvoditi u opštoj anesteziji, lokalnoj ili primenom epiduralne anestezije. 

Prilokom ove procedure takođe se koristi transrekltalni ultrazvuk koji pomaže lekaru da vodi iglu za biopsiju. Transperinealna biopsija traje oko 20 do 40 minuta.

TUR prostate

Transuretralna resekcija prostate (TUR prostate) izvodi se u opštoj anesteziji uz pomoć endoskopskog instrumenta-cistoskopa (fleksibilne cevi koja na vrhu ima kameru).

Lekar ubacuje cistoskop u otvor na kraju penisa kroz uretru do prostate. Zatim, kroz njega se uvlači instrument za resekciju i kroz mokraćnu cev uklanjaju delovi prostate bez hiruškog reza.

Važne napomene za pacijente

- Nakon ovih procedura, bioptirano tkivo se šalje na patohistološku analizu.
- Biopsija prostate se najčešće izvodi u lokalnoj anesteziji. Kod transuretralne (koja se obično izvodi u opštoj anesteziji) potrebna je odgovarajuća priprema.
- Bez obzira na način izvođenja biopsije neophodan je sterilan nalaz urina.
- Posle biopsije prostate preporučuje se mirovanje i uzdržavanje od teškog fizičkog napora 24-48 sati.
- Zbog prevencije nastanka infekcije preporučuje se upotreba antibiotika.
- Nakon biopsije prostate mogu se javiti blagi bolovi (u rektumu, tup bol na donjoj strani penisa ili u donjem delu stomaka), blago krvarenje iz rektuma (mesto biopsije), krv u urinu i spermi (crvena ili riđa boja sperme koja može postojati nekoliko nedelja nakon biopsije).
- Ukoliko se javi groznica, povišena temperature, tamna mokraća, produženo i teško krvarenje, bol koji se pogoršava, teškoće sa mokrenjem (akutna retencija mokraće zbog oticanja prostate prilikom biopsije) obavezno se javiti lekaru.